Pierwsze wzmianki o szerzącym się kulcie maryjnym, związanym z obecnością cudownej figurki Madonny w Bardzie, dziś jednym z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych na Dolnym Śląsku, pochodzą z roku 1270. Według legendy figurka została wykonana po objawieniu się Matki Bożej pewnemu młodzieńcowi, który na prośbę Maryi umieścił Jej podobiznę w kapliczce. Historycy nie byli jednak zgodni co do tego, czyim dziełem jest i kiedy powstała. Czas powstania rzeźby datowano dotychczas na przełom XII i XIII wieku.