Sesje plenarne odbywały się w sali teatralnej na świdnickim Rynku Mirosław Jarosz /GN Do tej pory odbyły się cztery edycje Kongresu. Poprzednia, z uwagi na obecność prezydenta Komorowskiego, skupiła blisko 2000 przedstawicieli samorządu, władz państwowych, biznesu, ekspertów, naukowców i dziennikarzy. W tym roku było niewiele mniej uczestników, bo ponad 1500. W trakcie Kongresu odbyło się 56 paneli dyskusyjnych, można było także wziąć udział w pięciu sesjach plenarnych oraz licznych wystawach zlokalizowanych na świdnickim Rynku. Tegoroczny Kongres Regionów, w dniach od 11 do 13 czerwca, odbywał się pod hasłem „Samodzielność a efektywność. Samorząd jako wspólnota mieszkańców”.

Specjalny list do uczestników skierował Prezydent RP Bronisław Komorowski. Napisał on m.in. „Jestem przekonany, że Kongres Regionów stanie się okazją do wypracowania ciekawych pomysłów nie tylko w środowisku samorządowców, ale także przyczyni się do rozwijania dialogu i współpracy na styku samorząd – parlament – rząd. Współdziałanie pomiędzy strukturami władzy, w tym władzy lokalnej, buduje klimat zaufania, niezbędny dla rozwoju społeczeństwa i gospodarki.”

Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha, jeden z gości kongresu uzasadnia potrzebę organizowania tego typu spotkań.

Wiceprezydent Świdnicy, Ireneusz Pałac przekonuje, że Kongres zdecydowanie podnosi rangę Świdnicy i sprawia, że staje się ona liczącym w kraju ośrodkiem miejskim.

Podsumowaniem Kongresu Regionów jest wypracowanie i podpisanie przez uczestników Karty Świdnickiej. Jej treść na kolejnej stronie.

Karta Świdnicka

My, samorządowcy zgromadzeni na IV Kongresie Regionów w Świdnicy, w imieniu lokalnych społeczności, którym służymy, w trosce o dalszy rozwój Rzeczypospolitej samorządowej i społeczeństwa obywatelskiego podpisujemy się pod

Kartą Świdnicką 2013

Naszym dążeniem jest określenie właściwej roli samorządu terytorialnego w strukturze ustrojowej Państwa w oparciu o cztery podstawowe zasady:

Partycypacji, Decentralizacji, Samostanowienia, Solidarności.

I.

Zasada Partycypacji musi przyświecać takim zmianom ustrojowym, dzięki którym przedstawiciele samorządu terytorialnego wszystkich szczebli otrzymają prawo decydowania o sprawach fundamentalnych dla rozwoju Polski. Dzięki tej zasadzie mają być wprowadzone rozwiązania umożliwiające większy udział w podejmowaniu decyzji społeczności lokalnych i ich przedstawicieli.

II.

Wprowadzenie w życie zasady Decentralizacji musi skutkować pozostawieniem w kompetencjach administracji rządowej wyłącznie tych funkcji, które nie mogą być w sposób właściwy wykonywane na szczeblu lokalnym. Wszystkie pozostałe kompetencje powinny zostać przekazane samorządowi terytorialnemu.

III.

Zasada Samostanowienia musi wyrażać prawo do adekwatności finansów i samodzielności zarządzania majątkiem własnym oraz prowadzenia polityki rozwoju regionalnego i lokalnego. Zasada ta musi również obowiązywać przy wyborze własnej drogi realizacji zadań zleconych samorządom przez Państwo.

IV.

Zasada Solidarności musi być stosowana wobec regionów w strukturalnie gorszej sytuacji oraz grup społeczności lokalnych, zagrożonych wykluczeniem. Jest to jednoznaczne z dalszym prowadzeniem polityki zrównoważonego rozwoju oraz wyrównywania szans edukacyjnych, zawodowych i społecznych.

Integralną częścią Karty Świdnickiej jest corocznie sporządzana Lista Postulatów. Sformułowane postulaty odnoszą się bezpośrednio do treści zasadniczych Karty, poprzez szczegółowe propozycje i rozwiązania kierowane do ustawodawcy. Stopień realizacji Listy Postulatów będzie monitorowany przez media i korporacje samorządowe oraz oceniany podczas kolejnych Kongresów Regionów w Świdnicy.

Lista Postulatów Samorządowych 2013

W trosce o dalszy rozwój Rzeczypospolitej samorządowej i społeczeństwa obywatelskiego postulujemy:

I.

Dokończenie reformy ustrojowej państwa, poprzez:

1. Umożliwienie łączenia funkcji pełnionej w samorządzie z mandatem senatora, jako pierwszego kroku w kierunku przekształcenia Senatu w Izbę Samorządową.

2. Wprowadzenie pełnego zespolenia służb, straży, inspekcji i administracji lokalnych w powiecie.

3. Ustalenie zrównoważonych relacji między organami stanowiącymi i wykonawczymi jednostek.

II.

Poszanowanie samodzielności w określaniu sposobu realizacji zadań własnych, poprzez:

1. Praktyczne uznanie zasady, że ustawy i rozporządzenia określają wyłącznie zasady wykonywania zadań własnych gmin, powiatów i województw, a to ich organy swobodnie ustalają sposób wykonywania tych zadań, stosownie do lokalnych i regionalnych potrzeb i oczekiwań.

2. Przekazywanie zadań własnych w sposób, który zapewnia, że ustalone w ustawie kompetencje są całkowite i wyłączne.

3. Zapewnienie możliwości elastycznego tworzenia przez samorządy różnych form współpracy, dostosowanych do określonych przez nie potrzeb na samodzielnie ustalonych obszarach (w tym w aglomeracjach i innych obszarach funkcjonalnych).

4. Poszanowanie prawa samorządów do powierzania własnym podmiotom, utworzonym zgodnie z polskim i europejskim prawem, realizacji wszystkich zadań własnych.

III.

Przywrócenie adekwatności zasilania finansowego do zakresu przekazywanych zadań, poprzez:

1. Przywrócenie równowagi w finansach samorządowych -zrekompensowanie ubytków w dochodach JST, które nastąpiły w latach 2004-2012 w wyniku zmian w ustawach.

2. Przywrócenie zasady rekompensowania ubytków finansowych w dochodach własnych jednostek samorządu, które następują w wyniku zmian ustaw lub/i rozporządzeń.

3. Zagwarantowanie samorządom autonomii w tworzeniu i ustalaniu wysokości podatków lokalnych, w tym podatku od nieruchomości, powiązanego z ich wartością

4. Zapewnienie samorządowi terytorialnemu zwrotu podatku VAT od inwestycji rozwojowych.

5. Likwidację agencji rządowych i przekazanie ich majątku oraz kompetencji organom samorządowym.

IV.

Uznanie podmiotowości społeczności lokalnych w tworzeniu wewnętrznych relacji ich funkcjonowania, poprzez:

1. Zapewnienie samodzielności w określaniu sposobów udziału obywateli w życiu publicznym.

2. Wzbogacenie instrumentów funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego, z jednoczesną likwidacją biurokratycznych barier naruszających autonomię samorządów w przyznawaniu i rozliczaniu dotacji dla organizacji pozarządowych.

3. Wprowadzenie we wszystkich rodzajach samorządu jednomandatowych okręgów wyborczych, w wyborach do których mogą uczestniczyć na równych prawach wszyscy uprawnieni obywatele.

W trakcie kongresu rozstrzygnięto kilka rankingów, m.in. na najlepszych prezydentów miast. Pod uwagę brano: osobistą aktywność prezydentów i dokonania miast w ciągu ostatniego roku. Oceniano: gospodarkę miast (inwestycje ze środków własnych, przyciąganie inwestycji zewnętrznych, klimat dla biznesu, pozyskiwanie środków unijnych, zdolność kredytową miast itp.), kulturę, oświatę, zdrowie, sprawy społeczne, współpracę z NGO, indywidualne cechy przywódcze prezydentów, zdolność funkcjonowania w czasie kryzysu finansów publicznych.

W tym roku z grona prezydentów, na których można było oddawać głosy, wyłączony został Rafał Dutkiewicz, prezydenta Wrocławia, który przez trzy kolejne lata zwyciężał w rankingu. Zdecydowano uhonorować go nagrodą specjalną dla „Super Prezydenta”. Zwycięzcą Rankingu Najlepszych Prezydentów Miast został Wojciech Szczurek, Prezydent Gdyni. 2 miejsce zajął Piotr Uszok, Prezydent Katowic, a 3 Jacek Karnowski, Prezydent Sopotu.

Ogłoszono także ranking Miast Atrakcyjnych dla Biznesu „Forbesa”. Autorzy rankingu zbadali, które miasta są najbardziej atrakcyjne do prowadzenia biznesu, analizując m. in. liczby nowootwieranych i zamykanych firm w danym mieście. Wśród miast i miejscowości do 50 tys. mieszkańców znalazły się głównie te z okolic Warszawy i Poznania. Z Dolnego Śląska na liście pojawiły się jedynie Kobierzyce na miejscu 4. W kategorii Miast od 50 tys. do 150 tys. mieszkańców: wygrała Zielona Góra. Dobrze wypadła Świdnica, która razem z Ostrowem Wielkopolskim, Mielcem i Koninem znalazła się na 9 miejscu. Wśród miast od 150 tys. do 300 tys. mieszkańców najlepszy okazał się Rzeszów. W kategorii największych miast zwyciężyła Warszawa.

Podczas Kongresu wręczono również Diament Wolności. To specjalna nagroda, ustanowiona przez Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich z okazji obchodów 20-lecia, który uroczyście obchodzono w 2010 roku. Tegorocznym laureatem został Henryk Wujec, polityk, fizyk, działacz opozycji w czasach PRL, obecnie doradca Prezydenta RP ds. społecznych, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Był posłem na Sejm X, I, II i III kadencji.

Według Stowarzyszenia Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich Diamenty Wolności przyznawane są osobom, które wniosły szczególny wkład w szerzenie idei wolności, demokracji i budowanie przemian w Polsce po 1989 roku. W tym kontekście dobór laureatów wygląda dość intrygująco. Dotychczas Diamenty Wolności otrzymali bowiem: Adam Michnik, Aleksander Kwaśniewski, Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Balcerowicz, Władysław Frasyniuk, Jan Lityński i Marek Belka. Ich wpływ na przemiany w Polsce po 1989 roku faktycznie jest bardzo znaczący, jednak przynajmniej niektórych w sposób dość negatywny.