Prof. Deszczyńska, która jest m. in. wykładowcą Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, zaakcentowała znaczenie lokalnego Kościoła u schyłku XVIII i na początku XIX w., a następnie przedstawiła realia życia w każdym z trzech zaborów. 

- Trauma zaborów nie zdołała zerwać więzi kościelnych. W XIX wieku dla zwykłego człowieka parafia i kościół to były miejsca, gdzie realizowała się forma uczestnictwa w życiu publicznym, a także trwania języka polskiego. Dzięki temu, że Kościół był obecny w codziennym życiu ludzi, nastąpiło utożsamienie polskości z parafią - wyjaśniała Martyna Deszczyńska.

Prelegentka zwróciła uwagę na wiele trudności: kasata zakonów w zaborze rosyjskim i wpływy prawosławia, próby stworzenia kościoła narodowego, lojalnego wobec władzy, kulturkampf i bezlitosne działania Bismarcka, prądy socjalistyczne i sekularyzacyjne. Największym sprawdzianem dla jedności Kościoła była rewolucja 1905 roku.

- Dla mnie cały wiek XIX jest wielkim cudem przetrwania Polski - przyznała prof. Deszczyńska. Zachowaliśmy duszę, choć w systemie trzeba było żyć i konieczne były pozory lojalności i zakładanie masek.

Obecni wysłuchali również nagrania wykładu prof. Andrzeja Nowaka o realizacji idei niepodległej ojczyzny od początków państwa polskiego do XVIII wieku. W swoim wystąpieniu prof. Nowak podkreślał rolę ludzi Kościoła w utrzymaniu suwerenności Polski - od biskupa Stanisława do ks. Stanisława Konarskiego.

- Niepodległość jest tym pojęciem, które scala wolność i suwerenność. Wolność obywateli i suwerenność państwa. I to właśnie niełatwe połączenie stało się udziałem Polski. W tym procesie ważną rolę odegrał Kościół - szafarz królewskiej godności - wyjaśniał współautor promowanej książki.

Mówiąc o II poł. XVIII wieku, prof. Nowak stwierdził: - Ogromny wysiłek edukacyjny - oświecona elita, Komisja Edukacji Narodowej - w stu procentach był dziełem Kościoła.

Spotkanie 25 listopada zamykała projekcja filmu dokumentalnego wydawnictwa Biały Kruk o św. Faustynie Kowalskiej pt. „Dar miłosiernego Boga. Życie i misja św. siostry Faustyny”. Materiał ukazywał życie Heleny Kowalskiej, począwszy od domu rodzinnego, przez powołanie do życia zakonnego aż po misję głoszenie Bożego miłosierdzia.

Wydarzenie w sali teatralnej Świdnickiego Ośrodka Kultury domykało kilkumiesięczny cykl organizowany przez Wydział Duszpasterski Świdnickiej Kurii Biskupiej pt. „Apostołowie niepodległości”.